Ορισμός, Αιτιοπαθογένεση και Κλινικά Χαρακτηριστικά
Η λεύκη είναι ένα επίκτητο αυτοάνοσο δερματικό νόσημα που εκδηλώνεται με την εμφάνιση λευκών κηλίδων στο δέρμα. Πέρα από την αλλαγή στο χρώμα, το δέρμα παραμένει φυσιολογικό στη σύσταση και την υφή του.
Το δέρμα που πάσχει από λεύκη δεν έχει μελανοκύτταρα. Τα μελανοκύτταρα είναι κύτταρα του δέρματος που παράγουν τη χρωστική μελανίνη, στην οποία οφείλεται κατά μεγάλο μέρος το χρώμα του δέρματος. Το δέρμα συνεπώς εμφανίζεται λευκό, λόγω απουσίας μελανίνης. Η αιτία για την καταστροφή των μελανοκυττάρων δεν είναι επακριβώς γνωστή. Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες, ενώ υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι οι ασθενείς με λεύκη κληρονομούν 3 γονίδια, τα οποία τους κάνουν ευαίσθητους στον αποχρωματισμό του δέρματος. Η πλέον διαδεδομένη θεωρία για την αιτία της λεύκης, είναι αυτή, η οποία διατυπώνει την άποψη ότι η Λεύκη είναι αυτοάνοση νόσος, δηλαδή ο ίδιος ο οργανισμός θεωρεί τα μελανοκύτταρα του ξένα, στρέφεται κατά αυτών και τα καταστρέφει μέσω κυτοκινών. Έτσι η λεύκη παρουσιάζεται σε μεγαλύτερη συχνότητα σε άτομα με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως γυροειδή αλωπεκία, κάποιες θυρεοειδοπάθειες, και άλλα, χωρίς να είναι γνωστός ο λόγος αυτής της συνύπαρξης. Άλλη θεωρία, διατυπώνει την άποψη ότι τα μελανοκύτταρα, αυτοκαταστρέφονται.
Οι τυπικές βλάβες της λεύκης είναι καλά περιγεγραμμένες λευκές κηλίδες με διάμετρο από λίγα χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά. Η νόσος μπορεί να εντοπίζεται σε ένα μόνο σημείο του σώματος ή να επεκτείνεται σε όλο το σώμα. Σε μερικούς ασθενείς προσβάλλονται και οι τρίχες (λευκοτριχία).
Η συγκεκριμένη δερματολογική διαταραχή χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες:
- Εστιακή μορφή (κηλίδες σε μία ή σε λίγες περιοχές)
• Τμηματική μορφή (κηλίδες μόνον σε ένα ημιμόριο του σώματος)
• Γενικευμένη μορφή (η πιο κοινή μορφή, με συμμετρικές κηλίδες και στα 2 ημιμόρια του σώματος).
Η εξέλιξη της είναι απρόβλεπτη. Ορισμένες κηλίδες σταθεροποιούνται, ενώ άλλες εξαφανίζονται. Ακριβής τρόπος πρόβλεψης για την εξέλιξη της λεύκης δεν υπάρχει.
Επιδημιολογία
Η λεύκη προσβάλλει εξίσου και τα δύο φύλα και η συχνότητά της υπολογίζεται στο 1-2% του γενικού πληθυσμού. Συνήθως εμφανίζεται σε άτομα από 5 έως 30 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε μεγαλύτερα ή νεότερα άτομα. Δεν είναι μεταδοτική νόσος. Η λεύκη εμφανίζει κληρονομικό υπόβαθρο σε κάποιο βαθμό, καθώς το 20-30% των ασθενών αναφέρουν προσβολή από τη νόσο και άλλου μέλους της οικογένειάς τους.
Η λεύκη και ο ήλιος
Πολλοί ασθενείς με λεύκη ακούγοντας από το γιατρό τους την οδηγία να μην εκτίθενται πολύ στον ήλιο θεωρούν ότι ο ήλιος μπορεί να επιδεινώσει τη νόσο τους. Αυτό είναι λάθος. Η έκθεση στον ήλιο, βέβαια, οδηγεί στο μαύρισμα του φυσιολογικού δέρματος των ασθενών και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι πιο έντονη η αντίθεση με το δέρμα που εμφανίζει λεύκη. Επιπλέον, η έκθεση στον ήλιο ενδέχεται να δημιουργήσει έγκαυμα στο σημείο της λεύκης, γιατί εκεί απουσιάζει η μελανίνη, που προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία. Η νόσος όμως δεν επιδεινώνεται από την έκθεση στον ήλιο.
Επιπτώσεις της νόσου στην ποιότητα ζωής των ασθενών
Η λεύκη είναι μία χρόνια νόσος. Δεν απειλεί τη σωματική υγεία του ασθενή, αλλά συχνά προκαλεί ψυχολογικά προβλήματα και υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Οι ασθενείς, με τη σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση από το δερματολόγο τους, συχνά καταφέρνουν να μην αισθάνονται έντονη ψυχολογική επιβάρυνση από τη νόσο. Σπάνια, αν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να κληθεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των ασθενών και ένας ψυχολόγος.
Αντιμετώπιση της νόσου: Υπάρχουν νέες θεραπείες;
Έως σήμερα θεραπευτική αγωγή που να οδηγεί σε ίαση της νόσου σε όλους τους ασθενείς δεν υπάρχει. Με τις υπάρχουσες αγωγές, οι ασθενείς επιτυγχάνουν την αποκατάσταση του χρώματος των βλαβών σε ικανοποιητικό ποσοστό, αλλά η λεύκη μπορεί να επανεμφανιστεί είτε στα ίδια είτε σε άλλα σημεία του σώματος. Η ανταπόκριση των ασθενών στην αγωγή εξαρτάται από την εντόπιση της νόσου: το πρόσωπο εμφανίζει τη μεγαλύτερη ενώ οι άκρες χείρες και οι άκροι πόδες τη μικρότερη ανταπόκριση, σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. Η ανταπόκριση εξαρτάται, επίσης, από την απόχρωση του φυσιολογικού δέρματος του ασθενή: οι πιο μελαχρινοί ασθενείς ανταποκρίνονται καλύτερα, σε σχέση με τους πιο ανοιχτόχρωμους.
Οι θεραπευτικές αγωγές που χρησιμοποιούνται σήμερα για τη λεύκη περιλαμβάνουν κρέμες με κορτιζόνη ή με τοπικούς ανοσοτροποποιητές και τις διάφορες μορφές φωτοθεραπείας. Αν η λεύκη καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του σώματος του ασθενή, μπορεί να γίνει αποχρωματισμός των λίγων περιοχών με φυσιολογικό χρώμα δέρματος, ώστε ο ασθενής να έχει ένα ομοιόμορφο λευκό δέρμα. Οποιαδήποτε μέθοδος και αν χρησιμοποιηθεί, η διάρκεια της αγωγής είναι αρκετοί μήνες.
To 2024 αποτέλεσε χρονιά – σταθμό και μας γέμισε αισιοδοξία για την εμφάνιση νέων φαρμάκων για την αντιμετώπιση της λεύκης. Η νέα κρέμα ρουξολιτινιμπης, η οποία είναι πλέον διαθέσιμη στην Ελλάδα, αποτελεί μια πολύ αποτελεσματική και στοχευμένη θεραπευτική επιλογή για τη λεύκη, βασισμένη στην καινοτόμο κατηγορία των JAK-αναστολέων, που χρησιμοπούνται και σε άλλα δερματικά νοσήματα. Με κλινικές μελέτες που δείχνουν σημαντική αποκατάσταση της μελάγχρωσης και βελτίωση της όψης των λευκών κηλίδων, φέρνει νέα ελπίδα σε ασθενείς που αγωνίζονται με τη νόσο. Η χρήση της κρέμας αυτής έχει αλλάξει σημαντικά το θεραπευτικό τοπίο, προσφέροντας πιο αποτελεσματική και στοχευμένη αντιμετώπιση της λεύκης. Επιπλέον, πολλοί νέοι παράγοντες βρίσκονται σε ερευνητικό στάδιο και, συνεπώς, τα επόμενα 1-2 έτη θα έχουμε στα χέρια μας και άλλα φάρμακα για την αντιμετώπιση της νόσου.
Αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε σημάδια στο πρόσωπο και το σώμα σας, απευθυνθείτε στον Δερματολόγο σας ώστε να βρείτε μαζί την κατάλληλη για εσάς θεραπεία! Ο Δερματολόγος θα σας δώσει τις λύσεις, την καθοδήγηση και τις εξατομικευμένες συμβουλές που χρειάζεστε!
Αισιόδοξο μήνυμα
Η λεύκη μπορεί να αντιμετωπισθεί ικανοποιητικά με τη σωστή ιατρική φροντίδα, υποστήριξη και χρήση νέων θεραπευτικών επιλογών. Η ελπίδα για βελτίωση είναι μεγαλύτερη από ποτέ, ενισχύοντας την ποιότητα ζωής και την αυτοπεποίθηση. Ο Δερματολόγος σας, που είναι ο ειδικός ιατρός για τη σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση της λεύκης, θα σας κατευθύνει στον πιο αποτελεσματικό και εξατομικευμένο τρόπο διαχείρισης και θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή σας.
Τρεις βασικές οδηγίες προς τους ασθενείς
- Μην αμελείτε την επίσκεψη στον Δερματολόγο σας για διάγνωση και παρακολούθηση.
- Ακολουθείτε πιστά τη θεραπευτική αγωγή και τις εξατομικευμένες οδηγίες φροντίδας έχοντας υπομονή γιατί τα αποτελέσματα έρχονται σταδιακά.
- Να ζητάτε ψυχολογική υποστήριξη όποτε νιώθετε ανάγκη