Το μέλασμα αποτελεί μια συχνή, χρόνια δερματοπάθεια που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ανοιχτού καφέ, σκούρου καφέ ή ακόμα και μπλε-γκρι αποχρωματισμού στην επιδερμίδα. Οι δυσχρωμίες αυτές μπορεί να εμφανίζονται ως επίπεδες κηλίδες ή κηλίδες που μοιάζουν με φακίδες, με προτίμηση σε περιοχές όπως το πρόσωπο (μάγουλα, άνω χείλος, μέτωπο) και τους πήχεις. Είναι συνηθισμένο το μέλασμα να εμφανίζεται σε γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη, γι’ αυτό και ονομάζεται και «μάσκα της εγκυμοσύνης». Η χρόνια φύση της πάθησης σημαίνει ότι τα σημάδια παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και συχνά επιδεινώνονται το καλοκαίρι, ενώ βελτιώνονται το χειμώνα.
Η ακριβής αιτιολογία του μελάσματος είναι πολύπλοκη και πολυπαραγοντική. Οι κυριότεροι παράγοντες είναι:
– Ηλιακή ακτινοβολία: Η υπεριώδης ακτινοβολία διεγείρει τα μελανοκύτταρα να παραγάγουν μελανίνη, η οποία συσσωρεύεται ανομοιογενώς στην επιδερμίδα.
– Ορμονικές αλλαγές: Ιδιαίτερα κατά την εγκυμοσύνη ή χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, που αυξάνουν την ευαισθησία των μελανοκυττάρων.
– Γενετική προδιάθεση: Άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή με σκουρόχρωμο δέρμα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης.
– Χρήση φαρμάκων ή καλλυντικών: Μερικά φάρμακα αυξάνουν τη φωτοευαισθησία, ενώ επαγγελματικές ή περιβαλλοντικές συνθήκες μπορεί να συμβάλουν.
Θεραπευτικές προσεγγίσεις
Η αντιμετώπιση του μελάσματος απαιτεί μια ολιστική και εξατομικευμένη προσέγγιση. Το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα είναι η αποφυγή των εκλυτικών παραγόντων, κυρίως της ηλιακής ακτινοβολίας, μέσω της καθημερινής χρήσης αντηλιακού υψηλού δείκτη προστασίας, κατάλληλου για ευαίσθητο δέρμα. Επιπλέον, συνιστάται αποφυγή σολάριουμ, οθονών LED που εκπέμπουν μπλε φως, και ερεθιστικών καλλυντικών προϊόντων. Ο Δερματολόγος θα σας δώσει εξατομικευμένες για εσας οδηγίες.
Η φαρμακευτική θεραπεία βασίζεται κυρίως σε τοπικούς αναστολείς της τυροσινάσης, οι οποίοι αναστέλλουν τη σύνθεση της μελανίνης.
Παραδείγματα αποτελεσματικών ουσιών είναι:
– Αζελαΐκό οξύ, που είναι ασφαλές και για εγκύους.
– Υδροκινόνη, το πιο αποτελεσματικό, παράγεται σε κρέμα ή λοσιόν και χρησιμοποιείται κυρίως τη νύχτα.
– Τρετινοΐνη, ένα τοπικό ρετινοειδές που προάγει την κυτταρική ανανέωση, αλλά πρέπει να αποφεύγεται στην εγκυμοσύνη.
– Κυσταεμίνη, μεθιμαζόλη και εκχύλισμα σόγιας, που έχουν επίσης δράση αποχρωματισμού.
– Αλφα-υδροξέα οξέα, που βοηθούν στην απολέπιση των επιφανειακών δυσχρωμικών περιοχών.
-Τρανεξαμικό οξύ, σε μορφή κρέμας η και από του στόματος θεραπεία κ.α.
Εναλλακτικά ή συμπληρωματικά εφαρμόζονται χημικά peelings και θεραπείες με φωτεινή ακτινοβολία (intense pulsed light, fractional lasers).
Πιθανές παρενέργειες
Οι τοπικές θεραπείες μπορεί να προκαλέσουν ερυθρότητα, ξηρότητα, απολέπιση ή φλεγμονή. Η υπερβολική χρήση υδροκινόνης, ειδικά σε μη κατάλληλα δέρματα ή συγκεντρώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα φαινόμενα όπως μόνιμη γκριζωπή χρώση. Τα χημικά και laser peelings, αν δεν εφαρμοστούν σωστά, ενδέχεται να προκαλέσουν υπερμελάγχρωση, υπομελάγχρωση ή και ουλές η ακόμη και να ενεργοποιήσουν λοιμώξεις και φλεγμονώδεις καταστάσεις.
Η αναγκαιότητα του Δερματολόγου
Η επιλογή και εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο δερματολόγο, ο οποίος μετά από λεπτομερές ιστορικό και εξέταση θα καθορίσει την πιο ασφαλή και αποτελεσματική μέθοδο για τη βελτίωση του μελάσματος. Ο δερματολόγος είναι ο μόνος που μπορεί να διερευνήσει τα εκλυτικά αίτια, να επιλέξει την κατάλληλη θεραπεία αλλά και να προβλέψει και να αντιμετωπίσει άμεσα τις τυχόν παρενέργειες, εξασφαλίζοντας έτσι τη μέγιστη ασφάλεια και το βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα.
Αισιόδοξο μήνυμα
Το μέλασμα μπορεί να ελεγχθεί και να βελτιωθεί σημαντικά με τη σωστή φροντίδα και τις σύγχρονες θεραπευτικές επιλογές που διαθέτει η δερματολογία. Με την υποστήριξη του ειδικού δερματολόγου, μπορείτε να επιτύχετε σταθερή βελτίωση του τόνου και της υφής της επιδερμίδας, αποκαθιστώντας την αυτοπεποίθηση και την ομορφιά σας.
Τρεις βασικές οδηγίες προς τους ασθενείς
- Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο και άλλες πηγές φωτός και φροντίστε να χρησιμοποιείτε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας καθημερινά, ακόμα και τις χειμερινές ημέρες.
- Μην εφαρμόζετε μόνοι σας θεραπείες χωρίς τη συμβουλή Δερματολόγου, καθώς οι λανθασμένες εφαρμογές μπορεί να επιδεινώσουν το μέλασμα.
- Ενημερώστε άμεσα τον Δερματολόγο σας για οποιαδήποτε παρενέργεια ή αλλαγή στη δερματική σας κατάσταση, ώστε να προσαρμόσει τη θεραπεία για μέγιστα αποτελέσματα και ασφάλεια.
Η στενή συνεργασία με τον Δερματολόγο σας και η υπομονή στην τήρηση του θεραπευτικού προγράμματος θα σας οδηγήσουν στην καλύτερη δυνατή διαχείριση της κατάστασης.